Visie op mijn vak
Al bijna dertig jaar is het mijn passie en mijn vak om groei mogelijk te maken in het leven van anderen. Daarbij richt ik me in het bijzonder op het ontwikkelen van persoonlijk leiderschap. Dat doe ik door als coach en als trainer het bewustzijn te vergroten van de mensen met wie ik werk. Deze ervaring geeft hen inzicht in de oorsprong van hun gedrag, hun patronen, hun gevoelens. Pas wanneer mensen zien waarom ze doen wat ze doen, wordt het mogelijk om (andere) keuzes te maken. Hieronder leg ik uit hoe ik dat zie.
​
Persoonlijk Leiderschap
In de wereld van training en coaching is persoonlijk leiderschap een veelgebruikte termen. Het gaat dan om het jezelf leiden in jouw leven. Persoonlijk leiderschap kun je zien als de stap die vooraf gaat aan het leiden van anderen. Immers, als je jezelf niet kunt leiden, hoe kun je anderen -je collega’s, je team, je gezin, je organisatie- dan leiden? Ik zie persoonlijk leiderschap vooral als het bewust kiezen voor de weg die leidt naar een leven in vrijheid, liefde en groei.
Hoe mooi is in dit verband de uitspraak van Viktor Frankl, holocaust-overlever, psychiater en neuroloog. Hij zei: “Between stimulus and response there is a space. In that space is our power to choose our response. In our response lies our growth and our freedom.”
​
Bewustzijn
Frankl’s boodschap is niet alleen mooi maar ook moeilijk. Het vraagt bewustzijn, moed en het vermogen om de consequenties van onze keuzes te accepteren. Leven naar deze wijsheid is onlosmakelijk verbonden met het hebben van aandacht voor wat je automatisch doet. Zonder aandacht is het niet mogelijk om waar te nemen wat er in en om je heen gebeurt. Zonder aandacht is het niet mogelijk om afstand te nemen van jezelf en vanuit die afstand naar jezelf te kijken. Zonder aandacht is het niet mogelijk om oordelen over jezelf, anderen, de situatie uit te stellen.
Wij mensen zitten vol met herinneringen, ervaringen, gedachten, gevoelens en (voor-)oordelen die onze waarnemingen kleuren. Dit belemmert ons in het onbevangen kijken naar onszelf en anderen. Vaak gebeurt dit volgens bepaalde patronen. Die patronen sturen in belangrijke mate ons gedrag aan. Dat gebeurt vooral onbewust. Het leren aandacht geven aan deze onbewuste patronen biedt meer keuzevrijheid. Hoe beter het je lukt om je oordeel uit te stellen, hoe beter je kan leren kijken en luisteren naar de hardnekkige patronen die spelen tussen jou en anderen.
Daarvoor is het nodig om tot rust te komen en bewust stil te staan bij jezelf, te stoppen met alle activiteiten die afleiden van dat bewustzijn. Gecoacht worden in mijn praktijk in de bossen van Huis ter Heide is een nadrukkelijke uitnodiging om dat te doen. Je laat de drukte en gekte van het dagelijks leven even achter je. En zodra je hier over de drempel stapt, word je omarmd door aandacht, stilte en rust.
Ontwikkelen
Als trainer en coach zie ik het als mijn opdracht te achterhalen wat jou tegenhoudt om de maximale versie van jezelf te leven. Die opdracht vertalen we samen in een ontwikkelvraag. Daarbij neem ik het woord ont-wikkelen heel letterlijk; we verwijderen de wikkels rondom jouw bewustzijn. Totdat we op de laag zijn waar het antwoord op jouw ontwikkelvraag gevonden wordt. We gaan daarbij zo ver als mogelijk en niet verder dan nodig is. Daarnaast verspil ik geen tijd aan pogingen om er iets in te stoppen wat jij niet hebt meegekregen; we werken aan en met wat er al wèl is.
Om te bepalen wat ik voor je kan doen, kijk ik altijd eerst op welk niveau jouw ontwikkelvraag zich bevindt. Ik gebruik hiervoor het model van Gregory Bateson en Robert Dilts waarin we zes niveaus onderscheiden waarop mensen denken, leren en veranderen. In de literatuur wordt dit model meestal weergegeven met een piramide. Ik gebruik hier de metafoor van een blokkentoren.
​
1. omgeving
Waar werk ik? Wanneer en met wie? Waar reageer ik op?
​
2. gedrag
Wat doe ik? Waarmee vul ik mijn dagen/weken?
​
3. vaardigheden
Wat is mijn kracht? Waar ben ik ècht goed in?
​
4. waarden, overtuigingen
Wat vind ik belangrijk in mijn leven? Wat heb ik nodig om me goed te (blijven) voelen?
​
5. identiteit
Wie of wat ben ik? Wie of wat wil ik zijn?
6. missie, zingeving
Waarom doe ik wat ik doe? Waarom ben ik op aarde? Wat wil ik nalaten?
Wanneer iemand een trainer of coach zoekt, is dat vaak omdat de toren niet stevig staat of zelfs dreigt om te vallen. Er is dan geen alignment en dit is veelal een teken dat er iets mis is met de manier waarop de blokjes op elkaar zijn gestapeld. Wanneer ik weet op welk niveau jouw vraag speelt -welk blokje niet goed ligt- weet ik ook dat ik minstens één en soms meerdere blokjes lager moet zoeken naar een oplossing. Zodra er dan op die laag antwoorden komen, wordt het mogelijk ze te vertalen naar de blokjes erboven (gedrag en omgeving) en herstelt het evenwicht zich. Alle niveaus werken weer samen en ondersteunen elkaar in de door jou gekozen omgeving. Je hebt gevonden wat je zocht. Vaak is dat vrijheid, helderheid, vertrouwen, energie, focus, balans of rust.
Voorbeelden van ontwikkelvragen
Ik kan me niet herinneren dat iemand mij ooit heeft benaderd met de vraag: "Hoe ontwikkel ik mijn persoonlijk leiderschap?" Dat is vooral HR-taal. Wel vertellen mensen mij hoe ze vastlopen, waar ze last van hebben, waar ze naar verlangen. Ze willen dan weten hoe het effectiever kan. Dat is het niveau van gedrag en vaardigheden. Na enig doorvragen blijkt het antwoord meestal op een van de diepere niveaus te liggen.
Een coachee heeft bijvoorbeeld moeite met het spreken voor grotere groepen. Spanning neemt het dan over. Hij gaat warrig, wollig praten en hij kan zelfs helemaal blokkeren. Ik heb gezien dat mensen in die gevallen naar een Presentatietraining werden gestuurd (3. niveau van vaardigheden). Soms is dat ook de oplossing. Echter, vaak moeten we verder kijken. Zo kan het zijn dat deze coachee de eigen behoeften -bijvoorbeeld aan duidelijkheid, bevestiging, structuur, focus- onvoldoende herkent waardoor zijn negatieve emoties het roer overnemen (4. niveau van waarden, overtuigingen). Of dat een stem uit zijn verleden zegt dat hij het niet waard is om gezien en gehoord te worden (5. niveau van identiteit). Het kan ook nog zijn dat hij in een functie of een rol zit die niet aansluit bij het waarom hij op aarde is (6. niveau van missie).
Ik heb me gespecialiseerd in het werken op de drie diepste niveaus omdat daar in mijn ervaring de duurzame antwoorden op veel ontwikkelvragen besloten liggen. Antwoorden die jou helpen inzien wie je bent en wat de oorsprong is van je gedrag. Hoe helderder je dat gaat zien, hoe meer vrijheid en groei je zult ervaren in je persoonlijke en je professionele leven. Hieronder lees je voorbeelden van ontwikkelvragen die deelnemers en coachees mij voorlegden.
"Hoe voorkom ik dat angst mij blokkeert?"
“Ik zit nu bijna twee jaar in het High Potential programma van een Nederlandse multinational. Alles verloopt volgens plan. Ik leer heel veel en maak mooie stappen. Het geluk lacht me toe. Maar er is één ding waar ik telkens weer tegenaan loop. Als ik zonder voorbereiding groepen moet toespreken, bijvoorbeeld in een vergadering of voor een grote zaal, dan kan ik totaal bevangen raken door angst. Het koude zweet breekt me dan uit, mijn hersens lijken te blokkeren en ik word licht in mijn hoofd. Ik heb begrepen dat mijn omgeving er veel van merkt, maar ik wil hier absoluut vanaf. Op het niveau waar ik naartoe wil groeien, mag zoiets geen probleem zijn.”
Resultaat: "Ik zie waarom ik blokkeer en juist daarom gebeurt het niet meer."